ÇEDES (Çevreme Duyarlıyım Değerlerime Sahip Çıkıyorum) Nedir?

Millî eğitimin genel amaçları doğrultusunda, 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu'nda vurgulandığı üzere öğrencilerimizin millî, mânevî, ahlâkî, insânî, kültürel değerlerimizi benimseyen, koruyan, geliştiren ve kendi yaşantılarında inşa eden fertler olmalarına katkı sağlamak amacıyla Millî Eğitim Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı taraflarından ortak protokol ile faaliyete giren bir projedir.

ÇEDES projesinin amaçları nedir?

Projenin temel amacı, öğrencilere değerleri benimsetmek ve yaşamalarını sağlamaktır. Bu amaçla, proje kapsamında verilen eğitimlerde şu hedeflere ulaşılması hedeflenmektedir:

•      Öğrencilerin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerleri tanıması ve anlamasını sağlamak.
•      Öğrencilerin bu değerleri benimsemesini ve yaşaması için farkındalık oluşturmak.
•   Öğrencilerin bu değerlerin önemini ve gerekliliğini kavramasını sağlamak.
•  Öğrencilerin sosyo-kültürel alanlarda kendilerini geliştirmelerine katkı sağlamak.
•          Hayal ve hedef konusunda öğrencilere doğru bir fikir sunmak.

Projenin Önemi

ÇEDES projesi, öğrencilerin değerler eğitimi almaları açısından önemli bir projedir. Bu proje sayesinde, öğrenciler milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerleri öğrenerek, daha iyi birer birey ve toplum üyesi olmaları için hazırlanmış olacaklardır.

Projenin olumlu etkileri şu şekilde özetlenebilir:

•  Öğrencilerin değerleri benimsemeleri ve yaşamaları için farkındalık oluşturulacaktır.

•  Öğrencilerin bu değerlerin önemini ve gerekliliğini kavramaları sağlanacaktır.

•  Öğrencilerin sosyal ve duygusal gelişimleri desteklenecektir.

•  Öğrencilerin ahlaki ve vicdani gelişimi desteklenecektir.

•  Öğrencilerin milli ve manevi değerlerinin gelişmesine katkı sağlanacaktır.

ÇEDES hakkında doğru sanılan yanlışlar:

• ÇEDES projesine öğrenciler zorunlu olarak katılıyor.

Projenin böyle olduğu sanılsa da okullarda nasıl ki öğrenciler tiyatro kulübüne ya da satranç kulübüne kendi isteği doğrultusunda kayıt oluyorsa bu proje kapsamında açılan Değerler Kulübüne de özgürce kendi istekleri doğrultusunda katılıyorlar.

• ÇEDES projesinde olan her öğrenciye ağırlıklı olarak dini eğitim veriliyor.

Bilinenin tam aksine kulübe katılan öğrencilere dini eğitim değil değerler eğitimi verilmektedir. Yani ülkemizde bildiğimiz ne kadar değer varsa bu değerler öğrencilere aktarılmaktadır. Öğrencilere sıkı ve zorunlu bir şekilde dini eğitim değil; ahlaklı, saygılı, dürüst ve kültürünü bilen bir nesil olması için gerekli olan eğitimler verilmektedir.

• ÇEDES projesinde yer alan öğrenci velilerinin haberi ve izni yok.

Proje kapsamında okullarda kurulan Değerler Kulübüne katılan her öğrenci velisinden faaliyetlere katılması için resmi şekilde veli izin talep formu doldurulmaktadır ve kulüp öğretmeni tarafından kurulan gruplarda velilere etkinlikler hakkında da bilgiler verilmektedir. Bunun yanı sıra zaman zaman velilerle beraberde faaliyetler yapılmaktadır.

• ÇEDES projesinde okullara İmam-Hatip ataması yapıldı.

Böyle bir durum söz konusu olamaz çünkü okullar MEB’e bağlı olduğu için okullara atamalar MEB üzerinden yapılmaktadır. İmam-Hatip atamaları ise DİB tarafından sadece camilere yapılmaktadır. Bu yüzden bu söylenen şey tamamen bir karalamadan ibarettir.

• ÇEDES projesi kapsamında Diyanet Personeli okullarda derslere giriyor.

Proje kapsamında DİB personelleri okullarda derse gitmiyor. DİB personelinin görevi proje kapsamında Diyanete ait olan Cami, Gençlik Merkezi vb. yerlerde öğrencilerin program yapmak istediği zamanda programın içeriğine göre tüm imkanları kendi mekânında (camisinde, gençlik merkezinde) sağlamasıdır. Ayrıca bunların dışında dini anlamda ihtiyaç halinde MEB tarafından talep edilmesi durumunda gerekli destekte sağlanmaktadır.

• ÇEDES projesi kapsamında DİB’de görev yapan Vaiz ve Din Hizmetleri Uzmanlarının akademik eğitimleri yok.

Diyanet İşler Başkanlığında Vaiz ya da Din Hizmetleri Uzmanı olabilmek için en az lisans düzeyinde eğitime sahip olma şartı vardır. Ayrıca Vaiz olabilmek için erkek personelin üç yıl süreyle yüksek ihtisas eğitimi alma şartı vardır. Buradan anlıyoruz ki proje kapsamında MEB’e destek olan diyanet personeli bu hizmeti yapabilmek için gerekli eğitimleri almıştır.

• Projenin, din eğitimini zorunlu hale getireceği ve laik eğitim sistemini zedeleyeceği iddia edilmektedir.

Projenin, din eğitimini zorunlu hale getirmediği, sadece değerler eğitiminin kapsamını genişlettiği belirtilmektedir.

• Projenin, MEB'in yetkilerini DİB'e devredeceği iddia edilmektedir.

Projenin, MEB'in yetkilerini DİB'e devretmediği, sadece MEB ile DİB'in iş birliğini güçlendirdiği belirtilmektedir.

• Projenin, öğrencilerin dini inançlarını etkileme potansiyeline sahip olduğu iddia edilmektedir.

Projenin, öğrencilerin dini inançlarını etkilemediği, sadece değerleri benimsemelerini ve yaşamalarını sağladığı belirtilmektedir.

Proje kapsamında yapılan bazı etkinlikler şunlardır:

• Gürültü kirliliğini önlemek için farkındalık çalışmaları
• Çevre duyarlılığı
• Trafik kuralları, hak ihlalleri ve hassasiyet bilinci
• Yazarlarla Hayata Dair Gelişim Söyleşileri
• Eğitici Oyunlar, Kazanım Kavrama Ve Beceri Gelişimi
• Medya okuryazarlığı
• Yaşanmış erdem, başarı ve huzur öyküleri
• Huzurevi ziyaretleri
• Engelli bireylerle etkinlikler
• Âdâb-ı Muâşeret dersleri
• Değerlere İlişkin Eğitim, Binlerce Minimal Tarzda Beceri ve Kazanım Temelli Etkinlikler

ÇEDES projesine katılan öğrenci, öğretmen, Diyanet personeli ve velilerde yapılan anket sonuçları şöyledir:

 1365 öğrenci üzerinde yapılan ankete göre;

• Öğrencilerin %88’i boş zamanlarda Gençlik Merkezlerine gitmek isterken %12’si gitmek istemediğini bildirmiştir.
• Öğrencilerin %87’si Diyanet Gençlik Merkezlerini beğenirken %12’lik kesim kısmen cevabını vermiş ve %1’lik kısımda beğenmediğini söylemiştir.
• Öğrencilerin %55’i sıklıkla değerler çalışmaları hakkında okuldaki diğer arkadaşlarına olumlu şekilde bahsederken %39’u ara sıra bahsettiğini %6’sınında bahsetmediği görülmektedir.
• Öğrencilerin %81’i önümüzdeki yıllarda bu projede yer almak isterken %14’ü kararsız olduğunu %5’i de katılmayacağını bildirmiştir.

        384 öğretmen üzerinde yapılan ankete göre;

• Öğretmenlerin %63’ü proje kapsamında gerçekleştirilen etkinlikleri başarılı bulurken %30’u kısmen %7’side başarısız bulmaktadır.
• Öğretmenlerin %73’ü öğrencilerin gençlik merkezindeki etkinliklere katılımlara çok istekli olduklarını %24’ü ne istekliler ne de isteksizler %3’ü ise isteksizler demişlerdir.

        1160 öğrenci üzerinde yapılan ankete göre;

• Velilerin %93’ü değerler kulübü öğretmenlerinden memnun olduğunu %6’sı kısmen memnun olduğunu %1’i ise memnun olduğunu bildirmiştir.
• Velilerin %66’sı gençlik merkezinde yapılan faaliyetlerin yeterli olduğunu %27’si kısmen yeterli %7’si yeterli değil demiştir.
• Velilerin %56’sı projeden sonra çocuğunda olumlu davranış değişikliği olduğunu %34’nün kısmen değişiklik olduğunu %10’unun ise değişiklik olmadığını söylemiştir.

        119 DİB personeli üzerinde yapılan ankete göre;

• DİB personelinin proje içerik ve yeterli bulma durumunda %52 evet %38 kısmen %10 hayır cevabını vermiştir.
• DİB personelinin %72’si projenin öğrencilere değer kazandırmada başarılı olduğunu, %25’i kısmen başarılı olduğunu, %3’ünün başarılı olmadığını söylemiştir.
• DİB personelinin %67’si projede devam etmeyi istemiştir, %19’u kısmen devam etmeyi düşündüğünü, %14’ünün devam etmemeyi düşündüğünü söylemiştir.

Sonuç olarak, ÇEDES projesi geleceğimizin teminatı olan gençlerimizin daha ahlaklı ve dürüst bir nesil olmalarını sağlamaktadır. Proje kapsamında olan öğrenciler başta olmak üzere MEB ve DİB personelleri ve öğrenci velilerinin büyük oranda projeden memnun olduğunu ve öğrencilere fayda sağladığı görülmektedir. Yaklaşık üç yıldır yürütülen bu proje verilen oranlara göre büyük başarılara imza atmıştır.