Göktürkler: Türklerin İlk Milli Devleti

Göktürk Devleti

Göktürkler, Orta Asya'da yaşamış bir Türk halkıdır. 552 yılında Bumin Kağan'ın öncülüğünde kurulan Göktürk Kağanlığı, Orta ve İç Asya'da 744 yılına kadar hüküm sürmüştür. Göktürk Kağanlığı, Türk tarihinin en önemli devletlerinden biri olarak kabul edilir.

Kuruluşu

Göktürk Kağanlığı'nın kuruluşu, Asya'nın siyasi ve askeri dengelerini önemli ölçüde değiştirmiştir. 546 yılında, Göktürkler, Çin'in baskısı altında yaşayan Türgişler'e yardım etmek amacıyla Çin'e saldırmışlardır. Bu savaşta Göktürkler, Çin ordusunu yenerek büyük bir zafer kazanmışlardır. Bu zafer, Göktürklerin bölgedeki güçlerini artırmış ve Göktürk Kağanlığı'nın kurulmasına zemin hazırlamıştır.

İlk Göktürk Kağanlığı (552-581)

Göktürk Kağanlığı'nın ilk kurucusu Bumin Kağan'dır. Bumin Kağan, Türgişler'e yardım etmek amacıyla Çin'e saldırdığı savaşta büyük bir zafer kazandıktan sonra, 552 yılında Göktürk Kağanlığı'nı kurmuştur. Bumin Kağan, Göktürk Kağanlığı'nın başkentini Ötüken'e yerleştirmiştir.

Bumin Kağan'ın ölümünden sonra yerine oğlu Mukan Kağan geçmiştir. Mukan Kağan, Göktürk Kağanlığı'nın sınırlarını genişletmiş ve bölgedeki önemli güçlerden biri haline getirmiştir. Mukan Kağan'ın ölümünden sonra yerine oğlu İstemi Kağan geçmiştir. İstemi Kağan, Göktürk Kağanlığı'nın en güçlü hükümdarlarından biri olmuştur. İstemi Kağan, Çin'e karşı başarılı savaşlar yapmış ve Göktürk Kağanlığı'nın gücünü Çin'e göstermiştir.

İstemi Kağan'ın ölümünden sonra Göktürk Kağanlığı'nda taht kavgaları başlamış ve devlet zayıflamaya başlamıştır. 581 yılında Göktürk Kağanlığı, Doğu ve Batı Göktürk Kağanlığı olmak üzere iki devlete bölünmüştür.

Doğu Göktürk Kağanlığı (581-630)

• Doğu Göktürk Kağanlığı, Göktürk Kağanlığı'nın bölünmesiyle kurulan iki devletten biridir. Doğu Göktürk Kağanlığı'nın başkenti Ordu-Balık'tır.
• Doğu Göktürk Kağanlığı, 630 yılında Çin tarafından yıkılmıştır.
• Batı Göktürk Kağanlığı (581-659)
• Batı Göktürk Kağanlığı, Göktürk Kağanlığı'nın bölünmesiyle kurulan iki devletten biridir. Batı Göktürk Kağanlığı'nın başkenti Balasagun'dur.
• Batı Göktürk Kağanlığı, 659 yılında Çin tarafından yıkılmıştır.

İkinci Göktürk Kağanlığı (681-744)

659 yılında Batı Göktürk Kağanlığı'nın Çin tarafından yıkılmasından sonra, Göktürkler Çin'in baskısı altında yaşamaya başlamıştır. 680 yılında Kutluk Kağan, Çin'e karşı başarılı bir ayaklanma başlatarak Göktürk Kağanlığı'nı yeniden kurmuştur.

İkinci Göktürk Kağanlığı, 744 yılında Uygur Kağanlığı tarafından yıkılmıştır.

Göktürk Kağanlığı'nın Önemi

Göktürk Kağanlığı, Türk tarihinin en önemli devletlerinden biridir. Göktürk Kağanlığı, Orta Asya'da Türklerin siyasi ve kültürel birliğini sağlamıştır. Göktürk Kağanlığı, Türklerin İslamiyet'i kabul etmesinde de önemli bir rol oynamıştır.

Göktürk Kağanlığı'nın Özellikleri

• Göktürk Kağanlığı, Türklerin ilk milli devletidir.
• Göktürk Kağanlığı, Orta Asya'da Türklerin siyasi ve kültürel birliğini sağlamıştır.
• Göktürk Kağanlığı, Türklerin İslamiyet'i kabul etmesinde de önemli bir rol oynamıştır.
• Göktürk Kağanlığı, Türk tarihinin en önemli devletlerinden biridir.

Göktürk Kağanlığı'nın Kültürel Özellikleri

Göktürkler, Göktürk alfabesini geliştirerek Türk kültürünü yazılı hale getirmişlerdir. Göktürk alfabesi, 38 harften oluşan bir alfabedir. Göktürk alfabesi, Orhun Abideleri'nde kullanılmıştır. Orhun Abideleri, Türk tarihinin en önemli yazılı eserleridir.

Göktürkler, Tengricilik inancını benimsemişler ve bu inancın Türk kültürünü şekillendirmesinde önemli bir rol oynamışlardır. Tengricilik, Gök Tanrı inancıdır. Tengricilik inancına göre, dünyayı yaratan ve yöneten tek bir Tanrı vardır. Bu Tanrı, Gök Tanrı'dır. Göktürkler, Gök Tanrı'ya inanmışlar ve ona ibadet etmişlerdir.

Göktürkler, Türk kültürünün diğer önemli unsurlarını da geliştirmişlerdir. Göktürkler, Türk edebiyatı, Türk sanatı ve Türk müziği gibi alanlarda önemli gelişmeler sağlamışlardır.

Göktürk Kağanlığı'nın Türk Tarihine Etkileri

Göktürk Kağanlığı, Türk tarihinin önemli dönüm noktalarından biridir. Göktürk Kağanlığı, Orta Asya'da Türklerin siyasi ve kültürel birliğini sağlamıştır. Göktürk Kağanlığı, Türklerin İslamiyet'i kabul etmesinde de önemli bir rol oynamıştır.

Göktürk Kağanlığı'nın Türk tarihine etkileri şunlardır:

• Orta Asya'da Türklerin siyasi ve kültürel birliğini sağlamıştır.
• Türklerin İslamiyet'i kabul etmesinde önemli bir rol oynamıştır.
• Türk kültürünün gelişmesine katkı sağlamıştır.
• Türklerin siyasi ve askeri gücünü artırmıştır.

Göktürk Kağanlığı, Türk tarihinin en önemli devletlerinden biridir. Göktürk Kağanlığı, Türklerin siyasi, kültürel ve askeri gücünün gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır.