Kötü Ağız Alışkanlıkları ve Çözüm Yolları: Parmak Emmek, Tırnak ve Dudak Yeme, Ağızdan Solunum

Kötü Ağız Alışkanlıkları

Ebeveynler arasında sürekli sorunlar yaşanan, baskıcı otoriter ailelerde büyüyen ve sürekli başkaları ile kıyaslanan çocuklarda; tırnak yeme, dudak yeme ve parmak emme gibi alışkanlıklar görülmektedir. Sadece çocuklar değil yetişkinler de stres altında kaldıklarında bu tepkileri gösterebilirler. Bunun yanında ateşli hastalık nedeniyle dudaklarda meydana gelen kuruma kişiyi rahatsız eder, kurumayı gidermek için dudakları ısırmak ya da yalamak da zamanla alışkanlık haline gelebilir.

Kötü Ağız Alışkanlığı Çeşitleri

Özellikle çocuklarda görülen kötü alışkanlıklar; tırnak yeme, dudak yeme, parmak emme, dudak yalama ve ağızdan solunum olarak sıralanabilir.

1. Tırnak Yeme

Sadece çocuklarda değil yetişkinlerde de sıkça görülen tırnak yeme kişinin stres altında olduğunun belirtisidir. Stres altında olan kişi kendini rahatlatmak için tırnak yiyebilir. Bu durum sadece stres altında değil her zaman gösteren kişilerde tırnaklar bitme noktasına gelir, parmak ucunda iltihaplanma görülür.

2. Dudak Yeme ve Dudak Yalama

Özellikle ateşli hastalıkların etkisiyle dudaklarda kuruma ve çatlama meydana getirebilir. Bunun üzerine dudak ısırma, kuruyan et parçalarını koparma isteği doğmaktadır. Bu durumun süreklilik kazanması ve buna bağlı olarak dudakların sürekli yalamak, dermatolojik sorunlara neden olmakla başlayıp dudak kanserine kadar gitmektedir.

3. Parmak Emme

Bebekler annelerini emerek kucağında uyuduğu için memeyi bıraktıklarında uyumak için meme yerine parmaklarını emebilirler. Bu durum belirli bir yaşa kadar normal kabul edilir. Bebek uykuya dalabilmek için parmaklarını emerek kendisini güvende ve rahat hisseder. Bebeğin parmak emme alışkanlığı daha anne karnında iken başlar. Ultrason görüntülerinde bebeğin parmağını emdiğini görülmüştür. Fakat bu durumun ileriki yaşlarda devam etmesi halinde bir uzmandan yardım alınması gereklidir. Bir bebek 1 yaşından sonra parmak emmeye devam ediyorsa bu onun yorgun, rahatsız, mutsuz ve sıkıntılı olduğu anlamlarına gelebilir. Bebekler dişleri çıkmaya başladığında diş minelerini kaşımak için de parmaklarını kullanabilirler. Bu durumda parmaklarına zarar verebilir. Dişlerini kaşımaları için diş kaşıyıcı kullanmakta fayda vardır.

Parmak Emmek Ağız ve Diş Sağlığına Zarar Verebilir

Parmak emmek gelişmekte olan çene kas yapılarını olumsuz etkileyerek diş kayıplarına, dişlerin yer değiştirmesine, ön dişlerde eğriliğe neden olabilir. Parmak emme alışkanlığı özellikle geceleri devam ediyorsa dişlerde sorun meydana getirme hızı daha fazla olur. Ayrıca parmak emme üst damakta damat çöküklüğüne neden olabilir.

Çocuklar;

• 1 yaşına kadar uykuya dalabilmek için
• Diş çıkarma döneminde kaşımak için
• Çevresinde parmak emme problemi olan birini rol model aldığı için
• Ebeveynler arasındaki gerginlikten psikolojik olarak etkilendiği için
• Yeni kardeşinin dünyaya gelmesi durumunda, kıskançlık halinde,
• Zorlukla karşılaştığı durumlarda; utanma, sıkılma, yorulma belirtisi göstermek için
• Sevgi ve güven eksikliği varsa,
• Memeden yeni ayrıldığı dönemlerde alışkanlık nedeniyle
• Ek besin yemeğe zorlandığında tepki olarak tırnak yeme, dudak yeme ve parmak emme gibi tepkiler gösterebilirler.

Tırnak Yeme, Dudak Yeme ve Parmak Emmeyi Önlemek İçin Yapılması Gerekenler;

• Meme emen ya da biberonla beslenen bebek göğse yakın tutularak kendisini güvende hissetmesi sağlanmalıdır.
• Mama yemek istemeyen bebek zorlanmamalı, hırpalanmamalı, azarlanmamalıdır.
• Mümkün olduğunca anne sütüyle beslenerek memeden ayrılmamalıdır.
• Uygun oyun alanları ve imkânları sağlanarak meşgul edilmeli, parmaklarını ve ellerini kullanacağı oyunlar üretilerek parmağını emmesi unutturulmalıdır.
• Çocuğu psikolojik olarak kötü etkileyecek tavır ve davranışlardan uzak durulmalı, aile içinde şiddet uygulamamalı, çocuk yanında yüksek sesle tartışmalara girilmemelidir.
• Parmak emme davranışını bırakması için parmak emmemesine karşılık onu ödüllendirin. Ceza hiçbir işe yaramadığı gibi aksine emme tepkisini arttırabilir. Ceza değil, ödül sistemi uygulanmalıdır.
• Ellerini ağzına götürdüğü zamanlarda parmaklara acı tat veren gıdalar sürülebilir.
• Ellerine eldiven takılabilir.
• Ona kendisini kontrol edebileceğini anlatarak kendisine güvenmesini ve inanmasını sağlamalıdır.

4. Ağızdan Solunum

Kişiler çok farklı nedenlerle ağızdan solunum yapmaya başlayarak bunu alışkanlık haline getirebilirler. Özellikle nezle rahatsızlığı, burun tıkanıklığı, geniz eti büyümesi, burun eğriliği, alerjik nezle nedeniyle normal nefes alamamaya bağlı olarak ağızdan nefes almayı tercih edebilirler. Burundan nefes almak sağlık açısından son derece önemlidir.

Ağızdan Solumun Nedenleri

• Bademcik ve geniz eti büyümesi
• Alerjik burun tıkanıklığı
• Burun kemiklerinde eğrilik olması
• Burnun mukus ile kaplı olması
• Burun deliklerinin normalden küçük olması
• Uyku apnesi olması
• Faranjit, Sinüzit, Nezle gibi rahatsızlıkların bulunması

Ağızdan Solunumun Zararları

• Normal zamanda da ağzın açık durması
• Kapanamayan ya da zor kapanan dudaklar
• Bazı harflerin telaffuzunda sorun yaşamak
• Gülümseme sırasında aşırı görünen diş etleri
• Yutkunma sırasında ağız çevresindeki kasların büzülmesi
• Gözaltında ve yüzün bazı bölgelerinde çöküntü ve morluk oluşumu
• Ağı dişlerde aşağı sarka
• Ön dişlerin tam olarak kapanmaması
• Alt çene ileriliği
• Bozuk ağız hijyeni ve özellikle ön dişlerde diş eti problemleri
• Boğaz kuruluğu