Ticari Sır Nedir? Ticari Sırların Korunması

Ticari sır, bir şirketin rakiplerine karşı ekonomik avantaj elde etmesini sağlayan bilgi bütünüdür. Formül, tasarım, yasal araç ya da örüntü biçiminde olabilir. Ticari sırlar bazı hukuk sistemlerinde "gizli bilgi" ya da "sınıflandırılmış bilgi" olarak adlandırılmaktadır.

Bu yazıda, ticari sır kavramı, türleri, korunması ve korunması için alınabilecek önlemler hakkında ayrıntılı bilgi verilecektir.

Ticari Sır Kavramı

Ticari sır kavramı, Türk Ticaret Kanunu'nda (TTK) 68. maddede düzenlenmiştir. Buna göre, "ticari sır, bir teşebbüsün üretim, satış, pazarlama, yönetim veya benzeri faaliyetlerine ilişkin, gizliliği teşebbüs tarafından korunan, rakiplerine ekonomik yarar sağlayabilme niteliğine sahip bilgidir."

Bu tanıma göre, ticari sırın sahip olması gereken temel özellikler şunlardır:

• Gizliliği teşebbüs tarafından korunmalıdır.
• Rakiplerine ekonomik yarar sağlayabilme niteliğine sahip olmalıdır.
• Bir teşebbüsün üretim, satış, pazarlama, yönetim veya benzeri faaliyetlerine ilişkin olmalıdır.

Gizliliğin Korunması

Ticari sırın sahip olması gereken ilk özellik, gizliliğinin teşebbüs tarafından korunmasıdır. Ticari sırın gizliliği, teşebbüsün ticari sırın ifşa edilmesini önlemek için aldığı önlemlerle sağlanır. Bu önlemler, ticari sırların sadece yetkili kişilerin erişimine açık tutulması, ticari sırların saklandığı yerlerin ve belgelerin korunması, ticari sırların ifşa edilmesi durumunda yasal ve cezai yollara başvurulması gibi önlemleri içerebilir.

Ekonomik Yararlanabilme Niteliği

Ticari sırın sahip olması gereken ikinci özellik, rakiplerine ekonomik yarar sağlayabilme niteliğine sahip olmasıdır. Ticari sır, rakiplerine karşı ekonomik avantaj sağlayabilme potansiyeline sahip olmalıdır. Örneğin, bir şirketin yeni bir ürün geliştirmek için kullandığı formül, rakiplerinin aynı ürünü geliştirmesini zorlaştıracağı için ticari sır olarak kabul edilebilir.

Teşebbüse İlişkinlik

Ticari sırın sahip olması gereken üçüncü özellik, bir teşebbüsün üretim, satış, pazarlama, yönetim veya benzeri faaliyetlerine ilişkin olmasıdır. Ticari sır, bir teşebbüsün faaliyetlerinden kaynaklanan bilgi olmalıdır. Örneğin, bir şirketin müşteri listesi, bir teşebbüsün faaliyetlerinden kaynaklanan bilgi olduğu için ticari sır olarak kabul edilebilir.

Ticari Sır Türleri

Ticari sırlar, farklı kriterlere göre sınıflandırılabilir. Bu kriterlerden bazıları şunlardır:

• Üretim süreciyle ilgili ticari sırlar: Bu tür ticari sırlar, bir ürünün veya hizmetin üretiminde kullanılan formüller, teknolojiler, tasarımlar, üretim süreçleri ve benzeri bilgileri içerir. Örneğin, bir ilaç şirketinin kullandığı formül, bir otomobil şirketinin kullandığı üretim teknolojisi veya bir yazılım şirketinin kullandığı tasarım, ticari sır olarak kabul edilebilir.
• Pazarlamayla ilgili ticari sırlar: Bu tür ticari sırlar, bir şirketin pazarlama stratejilerini, müşteri bilgilerini, satış taktiklerini ve benzeri bilgileri içerir. Örneğin, bir şirketin pazarlama stratejisi, müşteri veri tabanı veya satış ekibinin kullandığı teknikler, ticari sır olarak kabul edilebilir.
• Yönetimle ilgili ticari sırlar: Bu tür ticari sırlar, bir şirketin mali bilgilerini, finansal planlarını, yönetim stratejilerini ve benzeri bilgileri içerir. Örneğin, bir şirketin finansal tabloları, yönetim stratejisi veya rekabet analizi, ticari sır olarak kabul edilebilir.

Ticari Sırların Korunması

Ticari sırların korunması, Türk hukukunda hem hukuki hem de cezai olarak mümkündür.

Hukuki koruma: Ticari sırların hukuki koruması, TTK'nın 68. maddesi ile sağlanmaktadır. Buna göre, ticari sırın ifşa edilmesi, kötüye kullanılması veya haksız olarak elde edilmesi, hukuka aykırıdır ve tazminat sorumluluğuna yol açar. Ayrıca, ticari sırın ifşa edilmesi, suç olarak da düzenlenmiştir.

Cezai koruma: Ticari sırların cezai koruması, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 239. maddesi ile sağlanmaktadır. Buna göre, ticari sırın ifşa edilmesi, suç olarak kabul edilir ve 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına veya adli para cezasına hükmolunur.

Ticari Sırların Korunması İçin Alınabilecek Önlemler

Ticari sırların korunması için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:

• Ticari sırların gizliliğini korumaya yönelik yazılı bir politika oluşturmak: Bu politika, ticari sırların ne olduğu, nasıl korunacağı ve ticari sırların ifşa edilmesi durumunda yapılacaklar gibi konuları içermelidir.

• Ticari sırları sadece yetkili kişilerin erişimine açmak: Ticari sırlara sadece yetkili kişilerin erişimi olmalıdır. Yetkili kişiler, ticari sırların gizliliğini korumakla yükümlüdür.

• Ticari sırların saklandığı yerleri ve belgeleri korumak: Ticari sırların saklandığı yerler ve belgeler, yetkisiz kişilerin erişimine karşı korunmalıdır. Bu amaçla, fiziksel güvenlik önlemleri (ör. kapı kilitleri, kameralar), bilgi güvenliği önlemleri (ör. şifreler, parolalar) ve idari önlemler (ör. yetkilendirme kontrolleri) alınabilir.

• Ticari sırların ifşa edilmesi durumunda yasal ve cezai yollara başvurmayı taahhüt etmek: Ticari sırların ifşa edilmesi durumunda, yasal ve cezai yollara başvurma taahhüdü, ticari sırların korunması konusunda caydırıcı bir etki yaratabilir.

Bu önlemlerin yanı sıra, ticari sırların korunması için çalışanlara ticari sırların önemi ve korunması konusunda eğitimler verilmesi de önemlidir.